De kans dat ik de Tocht Der Tochten ooit zal schaatsen is vrijwel nul. Dat is niet alleen te wijten aan het feit dat de benodigde strenge winters het de laatste jaren nogal laten afweten, maar ook aan mijn absoluut ontoereikende schaatskwaliteiten. Deze winterfietselfstedentocht echter heeft alle elementen in zich om de sfeer van het beroemde Friese schaatsevenement zoveel mogelijk te benaderen: de start in ijskoude duisternis, het Friese volkslied bij de ijsbaan in Leeuwarden en stempelposten in de steden voorzien van koek, zopie en enthousiast publiek.

Het starten in het donker valt nog niet mee. Ik heb mijn Cannondale weliswaar voorzien van goede verlichting, maar de straten zijn plaatselijk spiegelglad. Om nu te zeggen dat ik toch beter op schaatsen had kunnen vertrekken is wat overdreven, maar bij klinkers, bruggetjes en eigenlijk iedere richtingsverandering is het billenknijpen. Ik ben blij dat ik de route ook in mijn Garmin heb gezet, want de spaarzame pijlen zijn niet reflecterend en derhalve in het donker niet te zien. Zonder valpartijen echter bereikt ons zevenkoppige groepje de eerste posten in Sneek en IJlst, waarna het daglicht het fietsen aanmerkelijk aangenamer maakt.

Het zonnetje komt erdoor, maar het blijft desalniettemin tamelijk fris. De plastic deelnemerskaart moet geknipt worden in alle elf steden van de beroemde schaatstocht plus twee extra locaties. Op al deze posten is het mogelijk je op te warmen, iets te versnaperen of een toilet te bezoeken. Aangezien het op ruim 200 kilometer niet handig is om dertien keer uitgebreid te pauzeren, spreken we af om in principe ergens over de helft in de buurt van Harlingen en in Wijckel, een dorp aan de route vlak na Sloten, een wat langere stop te houden. De pauze in Wijckel is fantastisch. We worden door familie van Ralf gastvrij onthaald met koffie, krentenbollen en bananen, ook al zitten we onder de drek van een erg smerig weggetje van even daarvoor. Henk wordt van zijn koude tenen afgeholpen door plukken heuse schapenvacht in zijn fietsschoenen.

Ikzelf heb het niet koud en besluit zelfs om een laagje uit te doen. Ik heb die dag nog regelmatig gedacht dat het wel handig zou zijn geweest om een klein rugzakje mee te nemen voor al die kleding. Dat is toch wel een groot verschil met een monstertocht bij zomerse temperaturen: dat ene extra jackje stop ik dan zo ergens weg, maar handschoenen, een windstopper en een regenjack zijn naast al die reepjes voor een hele fietsdag toch wat veel rommel voor de drie zakjes in mijn koerstrui.

Dat gaat die dag ook ernstig fout. In Stiens maak ik dankbaar gebruik van het feit dat ik even naar een toilet kan. Ik heb geen koersbroek met plasrits aan, dus ik moet mijn bovenkleding uittrekken, voor ik van de sanitaire voorzieningen gebruik kan maken. Terwijl ik me uit mijn koerstrui worstel, hoor ik opeens achter me een plonsgeluid. Nee, hè? Als ik me omdraai zie ik de vingers van mijn dikke handschoenen vanuit de toiletpot alsof om hulp roepend naar boven wijzen. Ik red mijn beide handschoenen van verdere verdrinking, maar realiseer me dat ik een probleem heb. Nog afgezien van hygiënische overwegingen, kan ik deze niet meer aan op de fiets. Mijn vingers zouden met de winterse temperaturen door het dragen van deze doorweekte exemplaren bevriezen. Gelukkig heeft Ralf nog een paar handschoenen te leen. Als de zon weer begint te zakken zijn ze eigenlijk te dun, maar aanzienlijk beter dan niets. Ik doe mijn natte handschoenen dankbaar in een afsluitbaar plastic zakje, dat Henk bij zich blijkt te hebben, zodat ze eenmaal opgeborgen in de zakken van mijn koerstrui geen toiletwater aan etenswaar zullen afgeven.

Het was heerlijk fietsen: een fris zonnetje en niet te veel wind. Met iets meer dan duizend deelnemers aan deze tocht “voor winterharde wielrijders” zoals de organisatie FrieslandBeweegt het evenement op haar website omschrijft, was het relatief rustig onderweg. Ik heb de hele route genoten van de landerijen, dorpjes, waterwegen, bruggetjes, smalle fietspaden over dijkjes, rustige landweggetjes en weidse vergezichten tot de horizon. Het was wel een eind trappen zo in februari, maar het viel me niet tegen. Natuurlijk had het heel anders kunnen zijn: de vorige dag viel er nog sneeuw en de dag erna was nat en grijs. We beleefden ondanks de ongemakken van twee lekke banden en een gebroken spaak een prachtige fietsdag met aangenaam zonnig winterweer, zodat het Friese landschap zich van zijn beste kant kon laten zien.

Regelmatig die dag, maar vooral bij het beroemde bruggetje van Bartlehiem, heb ik de beelden van de Elfstedentochten uit 1985, 1986 en 1997 voor mijn geestesoog voorbij zien komen. Zullen we de rayonhoofden ooit nog “it giet oan”‘ horen zeggen? Deze tocht is natuurlijk niet hetzelfde, maar wel een aanrader als je van de sfeer wilt proeven. Doe de Elfstedentocht op een fiets. In de winter!

© ingefietst.nl